istanbul sozlesmesi ne demek?

İstanbul Sözleşmesi, resmî adıyla Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi, kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddetin önlenmesi ve bunlarla mücadele edilmesi amacıyla Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan uluslararası bir insan hakları sözleşmesidir. 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul'da imzaya açılmış ve 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Sözleşmenin temel amaçları şunlardır:

• Kadınlara yönelik şiddetin ve aile içi şiddetin tüm biçimlerinin önlenmesi ve ortadan kaldırılması: Bu, şiddetin her türünü kapsar; fiziksel, cinsel, psikolojik ve ekonomik şiddet.
• Kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddet mağdurlarının korunması: Sözleşme, mağdurlara destek hizmetleri sağlanması, koruma önlemlerinin alınması ve adalete erişimlerinin kolaylaştırılması gibi konuları ele alır.
• Şiddet uygulayanların sorumlu tutulması: Suçluların cezalandırılması ve yeniden suç işlemesinin önlenmesi için mekanizmalar oluşturmayı hedefler.
• Eşitlik ve kadınların güçlendirilmesi: Şiddetin altta yatan nedenlerini ele alarak toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik eder.

Sözleşmenin öne çıkan özellikleri:

• Geniş kapsamlı tanım: Kadınlara yönelik şiddeti geniş kapsamlı tanımlar ve aile içi şiddetin yanı sıra taciz, takip, siber zorbalık gibi farklı şiddet biçimlerini de kapsar.
• Şiddetin önlenmesine odaklanma: Sadece şiddete müdahale etmekle kalmayıp, şiddetin önlenmesi için önleyici tedbirlerin alınmasını vurgular.
• Ulusal eylem planlarının geliştirilmesi: Üye devletlerin kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddetle mücadele için ulusal eylem planları geliştirmelerini zorunlu kılar.
• Veri toplama ve izleme: Şiddet olaylarının izlenmesi ve verilerin toplanması için mekanizmalar oluşturulmasını öngörür.
• Şiddetin tüm yönlerini ele alma: Yasal düzenlemeler, kolluk kuvvetleri, adalet sistemi, sağlık hizmetleri ve sivil toplum örgütleri gibi farklı aktörlerin işbirliğini ve koordinasyonunu gerektirir.

Türkiye'nin Sözleşme ile ilişkisi: Türkiye, 11 Mayıs 2011'de İstanbul Sözleşmesi'ni imzalayan ilk ülkelerden biriydi ve 2012 yılında meclis onayıyla sözleşmeye taraf oldu. Ancak, 20 Mart 2021 tarihinde Türkiye Cumhurbaşkanı kararıyla sözleşmeden çekildi. Bu karar uluslararası ve yerel düzeyde geniş çaplı tartışmalara yol açtı. Sözleşmeden çekilme kararı, kadın hakları savunucuları tarafından eleştirildi ve kadınlara yönelik şiddetin artmasına neden olabileceği endişesi dile getirildi. Sözleşmeden çekilme sürecinin hukuki ve siyasi boyutları hala tartışılmaktadır.

İstanbul Sözleşmesi, kadınlara yönelik şiddetle mücadele konusunda önemli bir uluslararası belge olup, ülkelerin bu konuda taahhütlerini ortaya koymasını sağlayan bir çerçeve oluşturmaktadır. Ancak, sözleşmenin etkinliği, üye devletlerin sözleşmenin hükümlerini uygulama konusundaki kararlılığına ve kaynak ayırmasına bağlıdır.